موردو چایی ( رودخانه مردق )

طبقه بندی موضوعی حدیث

برچسب درخواست مؤمن حاجت نیاز درد دل بازگو

خلاصه پرسش

درد دل کردن و بیان مشکلات مالی، جسمی و ..... برای دوست و آشنا از نظر اسلام چه حکمی دارد؟

پاسخ اجمالی

گفتنی است که در جریان قرار دادن دیگران از وضع زندگی و مشکلات آن به نیت استفاده از یاری افراد مؤمن و دلسوز و یا بهره‌گیری از مشورت‌های آنان، به خودی خود منع شرعی ندارد.[1] از همین‌‌رو است که اموری مانند قرض و امانت در اسلام روا شمرده شده است.
در همین راستا امام علی(ع) می‌فرمایند: «شخص نیازمند اگر مشکلات خود را با مؤمن در میان گذارد و از او درخواست یاری نماید، گویا از خداوند درخواست یاری نموده است...».[2]
با این وجود در روایات توصیه شده است که انسان تا می‌تواند به مجرد بروز یک مشکل ساده، آن‌را با دیگران در میان نگذارد و به راحتی دست نیاز به سوی دیگران دراز نکند؛ چرا که این مسئله در رشد معنوی او تأثیر زیادی دارد:
1. رسول خدا(ص): «ای علی! خدا فقر را نزد بنده‌اش به امانت گذاشته، هر کس آن‌را نهان دارد، خدا پاداش او را برابر پاداش روزه‌‏داری قرار خواهد داد که به عبادت نیز بپاخاسته است..».[3]
2. امام علی(ع): «سه چیز از گنج‌های بهشت است: پنهان کردن صدقه، گرفتاری و بیماری».[4]
3. امام علی(ع): «... شکیبائی بر مصیبت‏ها و پوشاندن غم‌ها از گنج‌های نیکی‏ها و خوبی‌ها است».[5]
4. امام صادق(ع): «خدا رحمت کند آن بنده‌‏ای را که ... از اظهار حاجت خودداری کند؛ زیرا درخواست از دیگران، هم موجب خواری در دنیا بوده و هم مردم او را بی‌نیاز نخواهند ساخت». [6]
از این‌رو برخی فقها فتوا به استحباب مخفی داشتن بیماری تا سه روز[7] و روا نبودن بیان مشکلات نزد غیر مسلمانان داده‌اند.[8] امام علی(ع) فرمود: «...اگر شخصی مشکلات خود را در نزد شخص کافر بیان نماید، مانند آن است که از خداوند شکایت کرده است».[9]
در عین حال سفارش شده است که اگر فردی با شما درددل کرد و مشکلش را با شما گفت، در رفع این مشکل تلاش کنید:
اسماعیل بن عمّار صیرفی می‏گوید: به امام صادق(ع) گفتم: آیا مؤمن برای مؤمن رحمت است؟ فرمود: آری. گفتم: چگونه؟ فرمود: هر مؤمنی که برادرش برای تقاضای حاجتی نزد او بیاید، این خود رحمتی است که خدا آن‌را به سوی او فرستاده و در دست‌رسش قرار داده است، پس اگر حاجتش را برآورد، رحمت خدا را پذیرفته، و اگر او را از حاجتش محروم کند، با این‌که قدرت برآوردن آن‌را دارد، در حقیقت رحمتی که پروردگار به سوی او فرستاده و در دست‌رس وی قرار داده را نپذیرفته است‏.[10]

[1]. «علت کمک گرفتن امامان(ع) از دیگران»، 91106؛ «درخواست کمک مالی امام علی(ع) از شخص یهودی»، 91960

[2]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق، صبحی صالح، ص 551، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ترجمه، مصطفوی، سید جواد، ج 2، ص 260، تهران، کتاب فروشی علمیه اسلامیه، چاپ اول، 1369ش.

[4]. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 1، ص 330، قم، مؤسسة آل البیت (ع)، چاپ اول، 13ق‏. 

[5]. علی بن موسی، امام هشتم(ع)، صحیفة الإمام الرضا(ع)، محقق، مصحح، نجف، محمد مهدی‏، ص 66 – 67، مشهد، کنگره جهانی امام رضا(ع)، چاپ اول، 1406ق.

[6]. شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، النص، ص 183- 184، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.

[7]. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج 2، ص 332، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، چاپ اول، 1421ق؛ آملی، میرزا محمد تقی، مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقی، ج 5، ص 337، تهران، مؤلف، چاپ اول، 1380ق.

[8]. طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم، سؤال و جواب، محقق، مصحح، محقق، سید مصطفی، مدنی بجستانی، سید محمد، وحدتی شبیری، سید حسن، ‌ص 270، مرکز نشر العلوم الإسلامی، تهران، چاپ اول، 1415ق؛ جمعی از پژوهشگران زیر نظر هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ج 1، ص 435، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ اول، 1426ق.

[9]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، محقق، صبحی صالح، ص 551، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

[10]. ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 248.