صفحه نخست » عمومی

آثار و برکات لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم

معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟

به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) تبیان نوشت: «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» یعنی چه؟!
پاسخ اجمالی

«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا باللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانی جز از سوی خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏.
واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[۱] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[۲]
بنابر این، معنای عبارت فوق این است که: هیچ حرکت و قدرتی در جهان آفرینش جز به مشیت خداوند متعال و بزرگ وجود ندارد.
این ذکری است که خداوند در شب معراج به پیامبر اکرم(ص) هدیه داده است: «عَنْ أَبی عَبْد اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لِنَبیِّهِ لَیْلَةَ الْمِعْرَاجِ أَعْطَیْتُکَ کَلِمَتَیْنِ مِنْ خَزَائِنِ عَرْشی لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا باللَّهِ وَ لَا مَنْجَی مِنْکَ إِلَّا إِلَیْک».‏[۳]
این ذکر آثار و برکات فراوانی دارد. امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل می‌کند: ... هر کس فقر بر او فشار آورد، جمله «لا حَولَ و لا قُوّةَ إلّاباللَّه العلیّ العظیم» را زیاد بگوید که فقر را بر طرف می‌کند: «وَ مَنْ أَلَحَّ عَلَیْهِ الْفَقْرُ، فَلْیُکْثِرْ مِنْ قَوْلِ «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا باللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ» یَنْفِی عَنْهُ الْفَقْرَ».[۴]
در روایت آمده است پیامبر اکرم(ص) به علی (ع) فرمود: چون در ورطه‌‏ای هولناک افتی، بگو: «بسم الله الرحمن الرحیم لا حول و لا قوة الّا بالله العلیّ العظیم»‏ که خداوند به وسیله این دعا بلا را بر می‌گرداند.[۵]
«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا باللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»... ذکر افراد مؤمن و اولیای الهی است؛ آنان که حول و قوتی در مقابل قدرت و اراده و عظمت پروردگار متعال برای خود قائل نیستند، و در انجام وظایف بندگی و اوامر الهی پیوسته کوشا می‌باشند؛ از ظاهر و باطن، و در نهان و آشکار، عبادت و اطاعت خداوند متعال را به جا می‌آورند، و حالات بود و نبود، زیادی و کمی، مدح و ذم، و عزت و ذلت در نظر آنان برابر و یکسان است؛ زیرا همه این حالات مختلف از مبدأ واحد و از یک سر چشمه سرازیر می‌شود و جریان پیدا می‌‏کند.
آنان چون خداوند عزیز متعال را به عینه و از روی شهود، حاضر و محیط و ناظر و قیوم و مالک و سلطان دیده، و خود، بلکه همه موجودات جهان را در تحت نظر و احاطه و سلطنت و قیومیت او محو و فانی دیدند، قهراً و بی‌اختیار پیوسته در مقام عبودیت و بندگی و اطاعت بوده، و سراپا تسلیم و مطیع و خاضع شده، و هیچ‌گونه حول و قوتی از غیر او نخواهند دید.
و در این‌جا است که حقیقت «لا حول و لا قوة الا باللَّه العلی العظیم» را چنان‌که شایسته است مشاهده خواهند کرد؛ یعنی هیچ‌گونه تحول در حالات مختلف جهان و موجودات، و هیچ‌گونه ظهور نیرو و قدرتی پدید نشود، مگر از او و به سبب او و هیچ موجودی را حول و قوتی از خود نیست.‏[۶]

پی نوشت:
[۱]. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج‏ ۲، ص ۳۱۸، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
[۲]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص ۶۹۳، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
[۳]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۹۰، ص ۱۸۶، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
[۴]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۸، ص ۹۳، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
[۵]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص ۳۵۲، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ق.
[۶]. ر. ک: منسوب به جعفر بن محمد علیه السلام (امام ششم)، مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة، ترجمه، مصطفوی، حسن، ص ۳۰۱- ۳۹۲، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، چاپ اول، ۱۳۶۰ش.

(((وَاللَّهُ خَلَقَکُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ)))[ صافات (۳۷)، آیه ۹۶.]؛
«خداوند شما را و هر عملی را که انجام می‌ دهید آفریده است

(((بَل لِّلّهِ الأَمْرُ جَمِیعًا)))[ رعد (۱۳)، آیه ۳۱.]؛
«تدبیر همه امور به دست خداوند است»

(((إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا)))[ انسان (۷۶)، آیه ۳.]؛
«ما راه را به او (انسان) نشان دادیم خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یاناسپاس».

(((وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَکِنَّ اللّهَ رَمَی )))[ انفال (۸)، آیه ۱۷.]؛
«تو تیر نینداختی وقتی که تیر انداختی لکن خدا تیر انداخت».

.

موردو چایی ( رودخانه مردق )